Innuttaasut qanoq inissisimanerat
Suiaassuseq, utoqqaassuseq aammalu inuttut inissisimaneq
Takussutissiaq 1
Innuttaasut suiaassusiinut agguataarlugit
|
|
1980 |
1985 |
1990 |
1995 |
2000 |
2005 |
2010 |
|
|
|
||||||
|
Ataatsimut |
49.773 |
52.940 |
55.558 |
55.732 |
56.107 |
56.969 |
56.452 |
|
Angutit |
27.019 |
28.772 |
30.057 |
29.706 |
29.979 |
30.319 |
29.936 |
|
Arnat |
22.754 |
24.168 |
25.501 |
26.026 |
26.128 |
26.650 |
26.516 |
|
|
|||||||
|
Angutit |
54,28 |
54,35 |
54,1 |
53,3 |
53,43 |
53,22 |
53,03 |
|
Arnat |
45,72 |
45,65 |
45,9 |
46,7 |
46,57 |
46,78 |
46,97 |
Najooqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Angutit Kalaallit Nunaanni arnanit amerlanerupput, innuttaasummi 53 procenti angutaapput. Nalinginnaasumimmi sulisinnaasuni angutit amerlanerupput. Utoqqalisulli (74-nik utoqqaassusillit) tikikkaanni arnat taakkunani amerlanerullutik.
Innuttaasuni nalinginnaasumik angutit amerlanerunerannut pingaarnertut pissutaavoq, Kalaallit Nunaata avataani angutit inunngorsimasut amerlaneruneri. Taakku, tassaanerusut suliartorneq pissutigalugu Kalaallit Nunaanni suliffissaqarneq pissutigalugu nunassittartut, taakkunani angutit arnanit marloriaammik amerlanerullutik.
Titartagaq 1
2000-miit 2010-mut inuttaasut amerlassusaannut pyramidiliaq
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Titartakkami 1-mi takuneqarsinnaavoq 1. januar 2000-mi taamatullu ulloq taanna 2010-mi angutit arnallu amerlassusaat. Pyramidimi takuneqarsinnaavoq innuttaasut inissititernerat ukiunik tallimanik nikingatillugit, takusassiaq erseqqissumik takutitsivoq innuttaasut suiaassusiinut qanorlu ukioqarnerinut.
Innuttaasut 8,4 pct.-naat 62-t sinnerlugit utoqqaassuseqarput aammalu 80-leereernikut 0,74 pct.-naallutik.
Pilersuisussaatitaanerit takutinneqartut tassaapput inuit ukiumikkut sulisinnaassuseqartut sulisinnaassuseqarunnaarnikullu. Pilersuisussaatitaasut inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut pingaaruteqarput, taakkuuppummi sulisinnaassuseqartut akileraartarnermikkut meeqqanik utoqqarnillu pilersuinermik akiliisartussat. Pilersuisussaatitaasut ineriartornerat taamaattumik akileraarutinut aamma pisortani kiffartuussinerup qaffasinneranut sunniuteqartuusarpoq.
Sulisinnaassuseqartut ukiui 20-niit – 62-nut ukiulinnut inissikkutsigit, taava 1. januar 2009-miit pilersuisussaatitaasut nammatassaat 0,65-mut naatsorsorneqassaaq. Tamanna ima nassuarneqassaaq, sulisinnaassuseqartut 100-gaangata inuit 65-t pilersornqartussaassapput. Ukioq 1979-mi pilersuisussaatitaaneq 0,92-miissimavoq, tassalu pilersuisussaatitaaneq ullumikkornit annertunerusimalluni, kisiannili 1990-kut qiteqqunneriniit sulisinnaassuseqartut 100-gaangata 65-t pilersorneqartussaasaasarsimapput.
Tamannattaaq nunarsuup inuinut agguaqatigiissillugu naleqquppoq, sulisinnaassuseqarunnaarnikut utoqqaassusaat 15-nit inorlugit aammalu 64-t sinnerlugit utoqqaassusilinnut inissinneqarpata. (takujoq 2010 World Polulation Data Sheet Population Reference Bureau – www.prb.org).
Titartagaq 2
Inuit katsissimanngitsut 1980-miit – 2010-mut, Kalaallit Nunaanni inuusut utoqqaassusaannut suiaassusaannullu immikkoortillugit
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Titartakkami 2mi takusassiaq malillugu ukiuni 30-ni pereersuni nukappiaaginnarnissaq niviarsiaaginnarnissarlu taamaattussaannartut nalinginnaalersimalluni. Tamassumallu pinerani takuneqarsinnaavoq angutit nunatsinni inuusut arnanit naleqqiullutik amerlanerit nukappiaaginnartartut.
Inunngorfik innuttaanerlu
Innuttaasunut kisitsisitigut paasissutissalerinermi inuttaasut misissoqqissaarnerat tamatigut sumi inunngorsimanernut immikkortinneqartarpoq tassalu Kalaallit Nunaata avataani inunngorsimasunut aammalu Kalaallit Nunaanni inunngorsimasunut, agguaqatigiissitsinernimi innuttaasulerinermi pissutit ersernerlulersinnaammata. Taamatullu inuit Kalaallit Nunaata avataani inuusut 1980-mi 17,7 pct.-usut 2010-mi 11 pct.-narnut appariapiloorlutik.
Takussutissiami 2-mi innuttaasut 1. januar 2010 takussuserneqarput, angajoqqaajusut namminerlu inunngorfiit aallaavigalugit. Takussutissiami takuneqarsinnaavoq, 50.226-t imaluunniit innuttaasut 89 procenti maani nunatsinni inuusut.
Takussutissiaq 2
2010-mi innuttaasut angajoqqaajusunut namminerlu inunngorfiusumut agguarlugit
|
|
|
Angajoqqaajusut inunngorfii |
Angajoqqaajusup aappaa Kalaallit Nunaata avataani inuusoq |
|||
|
Meeqqap inunngorfia |
Katillugit |
Kalaallit Nunaat |
Kalaallit Nunaata avataani |
Nalunaaru-tigineqan-ngitsoq |
Angajoqqaajusup aappaa Kalallit Nunaanni inuusoq |
Angajoqqaajusup aappaa nalunaa-rutigineqanngitsoq |
|
Katillugit |
56.452 |
32.947 |
751 |
13.068 |
9.409 |
277 |
|
Kalaallit Nunaanni |
50.226 |
32.521 |
286 |
8.560 |
8.747 |
112 |
|
Kalaallit Nunaata avataani |
6.226 |
426 |
465 |
4.508 |
662 |
165 |
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Takussutissiami innuttaasut immikkoortiternikuupputtaaq angajoqqaajusut inunngorfiinut. Tassani takusassaavoq, 42.356-t (32.947 + 9.409) assigalugu innuttaasut 75 procenti angajoqqaaqartut ataatsimik Kalaallit Nunaanni inuusimasumik. Innuttaasut 23,6-tii inuit nalunaarsorsimaffiini angajoqqaajusut sumi inunngorfii pigineqanngillat. Tamanna peqquteqarpoq angajoqqaajusut inuup normua atorlugu nalunaarsuiffimmi pigineqanngimmata, tamanna peqquteqarsinnaalluni, Kalaallit Nunaanni Qallunaat Nunaanniluunniit najugaqannginnerat, imaluunniit ukioq 1967 sioqqullugu toqusimagunik, inuup normua atorlugu nalunaarsuineq aallartinneqarmat.
Takussutissiaq 3
2010-mi innuttaasut annertuumik kinguaariinnikkut Kalaallit Nunaannut attaveqartuusut
|
|
|
Angajoqqaajusut inunngorfii |
Angajoqqaajusup aappaa Kalaallit Nunanni inuusoq |
|
|
|
K
atillugit |
Kalaallit Nunaanni |
Paasineqanngitsoq |
Angajoqqaajusup aappaa Kalaallit Nunaata avataani inuusoq |
|
Katillugit |
50.916 |
32.947 |
8.560 |
9.409 |
|
Kalaallit Nunaanni |
49.828 |
32.521 |
8.560 |
8.747 |
|
Kalaallit Nunaata avataani |
1.088 |
426 |
… |
662 |
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Angajoqqaajusut arlaat Kalaallit Nunaanni inunngorsimasuuppat, pineqartoq annertuumik Kalaallit Nunaannut kinguaariinnerup tungaatigut attaveqartuusarpoq. Naatsorsuutigineqassapputtaaq, pineqartup angajoqqaavisa inunngorfii naluneqarpata, taamaattorli pineqartoq Kalaallit Nunaanni inunngorsimasuulluni, taamaalilluni inuit 50.916 januaarip aallaqqaataani 2010 annertuumik Kalaallit Nunaannut kinguaariinnerup tungaatigut attaveqartuupput. Tassa inuttaasut 90 pct.-ii, takussutissiaq 3 malillugu. Nikingavallaanngilarlumi innuttaasut ataatsimut isigalugit kinguaariinerup tungaatigut attaaveqartuusut (90 procent) Kalaallit Nunaanni inunngortunut (89 procentinut) naleqqiullugit.
Nunasineq
Asiaq-p sumiiffinnut nalunaarsuiffiani nassaarineqarsinnaapput 1. september 2010 Kalallit Nunaanni sumiiffiit inoqarfiusut 93-t. Sumiiffik illoqarfiusinnaavoq (17), nunaqarfiusinnaalluni (62), savateqarfiusinnaalluni (4), stationeqarfik (6)…
1. januar 2009-mi kommunerujussuanngortitsisoqarnera tikillugu kommuneqarfiit tamarmik illoqarfeqarfeqarput, tassanilu kommuneqarfiup allaffissornikkut ingerlatsinera inissisimalluni. Kommunerujussuanngortoqarneratalu kingorna taakku kommunetoqqat nunap immikkoortuinik taaneqartarlutik. Ullumikkullu kommune arlalinnik illoqarfeqarlunilu nunaqarfeqarpoq.
Nunaqarfiit illoqarfiillu
1960-kut ingerlaneranni illoqarfinni innuttaasut amerliartupiloorput. Tamatuma kinguneraa, illoqarfinni innuttaasut amerlanerulernerat nunaqarfinnilu innuttaasut ikiliartornerat. Tamassumalu ineriartornera taamaaginnavissimakvoq ukiuni 30-ni kingullerni, innuttaasut illoqarfinni amerlassusaasa annertusigaluttuinnarnerat, nunaqarfinnilu innuttaasut ikiligaluttuinnarnerat. Titartakkami 3-mi takutinneqarpoq 1979-miit 2009-mut innuttaasut amerliartornerat. Nuup, Qaanaa Tasiilallu illoqarfiini ukiuni pineqartuni innuttaasut marloriaammik amerleriarnerat, akerlianilli Paamiut Qasigiannguillu illoqarfiini innuttaasut ikileriarnerat.
Titartagaq 3
Illoqarfinni 1979-miit 2010-mut innuttaasut nikerarnerat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Upernaviup Ilulissallu nunaqarfiini taamaallat innuttaasut amerleriarput. Nunaqarfiit arlallit inuerullutik matuneqarput taamatullu arlalinni innuttaasut affaannanngorlutik.
Nunaqarfinni 1979-miit 2010-mut innuttaasut nikerarnerat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik